АТА-АНАЛАР НАЗАРЫНА!

Соңғы жылдары интернет-алаяақтық көп таралған қылмыс түрлерінің біріне айналды. Түркістан облысы полиция департаменті азаматтарды қорғау және киберқылмыс деңгейін төмендету мақсатында күнделікті түсіндірме жұмыстарын жүргізіп, алдын-алу шараларын ұйымдастыруда.

Киберкеңістіктегі алаяқтық көбінесе алдау немесе сенімге кіру арқылы жүзеге асады. Жеке деректер мен қаржылық ресурстарды алуға бағытталған қылмыскерлер форумдар, бейнеқоңыраулар арқылы сенімді қарым-қатынас орнату, аз танымал тауарларды сату туралы жариялау және басқада әдістерді пайдалану арқылы жасалады

Атап айтқанда:

-Киберқылмыскер өздерін Құқық қорғау органдарының қызметкері ҰҚК, Прокурор және Полиция қызметкері ретінде таныстырып жақын тумаласы қылмыс жасағандығын хабарлап шұғыл түрде ақша аударымын жасауды айтады.

-Өзін Ұлттық банктің қауіпсіздік қызметінен деп таныстырып сіздің шотыңызда түсініксіз ақша аударымдары болып жатыр ол сіз ба деп сұрап одан әрі сізге код келеді соны айтыңыз қауіпсіз шотқа аударамыз немесе т.с.с. сылтау айтып алдайды.

-Немесе өзін байланыс операторымын деп таныстырып сіздің абонеттік нөмеріңіздің мерзімі аяақталуына байланысты мерзімін созу үшін 4 сандық кодты айтуды сұрайды.

Бұндай жағдайларда не істеу керек ешқашан құқық қорғау қызметкері сізге қоңырау шалып ақша сұрамайды, Банк қызметкері қоңырау шалып өзіне сізден құпия сөзді яғни кодты сұрамайды ең бастысы қандай орыннан қоңырау шалсада сізге ватсап желісімен ешқашан қоңырау шалмайды, егерде қоңырау шалса бірден ұялы телефоныңызды қойып полицияға немесе өзіңіздің банктің КОЛЛ центріне қоңырау шалсаңыз болады.

Интернет заманының дамуымен бірге адамдардың өміріне еніп келе жатқан жаңа қауіптер мен қиындықтар бар. Егер бұрын интернет тек байланыс құралы ретінде қарастырылса, қазіргі таңда оның рөлі әлдеқайда кеңейіп, білім алу, жұмыс істеу, көңіл көтеру, сауда жасау сынды көптеген салаларда маңызды орынға ие. Бірақ, бұл жаңалықтармен қатар, интернеттің қауіпсіздігі туралы мәселелер де барған сайын өткірленуде.

Ең алдымен, жеке мәліметтердің қауіпсіздігі туралы айтсақ, интернет пайдаланушыларының жеке ақпаратының қорғалуы бүгінгі таңда үлкен сын-тегеурінге айналды. Әлеуметтік медиа платформалары, онлайн-банкинг, электронды коммерция — бәрі де қолданушылардың жеке мәліметтерін жинайды. Бұл мәліметтер хакерлердің, алаяқтардың және басқа да зиянкестердің қолына түсуден сақтандыруды қажет етеді. Көптеген адамдар өздерінің мәліметтерін қорғау үшін қалай әрекет етуді, қандай қауіпсіздік шараларын қолдану керектігін толық ұғына бермейді.

Цифрлық әлемде кибербұзу мәселесі де бар. Хакерлер түрлі тәсілдермен компаниялардың, ұйымдардың немесе жеке тұлғалардың жүйелеріне заңсыз кіріп, ақпараттарын ұрлауға, жоюға немесе өзгертуге тырысады. Мұндай әрекеттер тек қана жеке тұлғаларға немесе ұйымдарға ғана емес, мемлекеттерге де зиян келтіруі мүмкін. Кибер соғыстар мен кибер шабуылдардың саны күн санап артып келеді, ал олардың қайтадан алдын алу мен зиянын жою қиындық тудырады.

Кибербуллинг — бұл интернет арқылы зорлық-зомбылық көрсетудің бір түрі. Ол көбінесе жастар арасында орын алады, және оның зардаптары өте ауыр болуы мүмкін. Кибербуллингтің құрбаны болған тұлғалар психологиялық жарақат алып, өзіне деген сенімділігін жоғалтатын жағдайларға тап болуда. Мұндай жағдайлардың алдын алу үшін қоғамда интернетте этикалық нормалар мен гуманизм принциптерін насихаттау маңызды болып табылады. Бұл, әсіресе, балалар мен жастар арасында тәрбие іс-шараларын ұйымдастыру арқылы жүзеге аспақ.

Жалған ақпарат мәселесі де интернеттің қауіпсіздігіне әсер етуде. Соңғы жылдары әлеуметтік желілер мен интернет сайттарында таралған жалған ақпараттың салдары өте зиянды. Пандемия, сайлау, әлеуметтік мәселелер сынды тақырыптарға қатысты жалған ақпараттар адамдардың көзқарастарына, пікірлеріне әсер етеді, қоғамды бөлшектеуге әкеп соғуы мүмкін. Жалған ақпаратпен күресу үшін дұрыс ақпарат көздерін пайдалану, медиа сауаттылықты арттыру және адамдарды ақылға шақыру қажет.

Соңғы жылдары интернеттегі этика және сыпайылық мәдениетіне көңіл бөлу қажеттілігі туындауда. Көптеген интернет қолданушылары анонимдік желілерде өз пікірлерін білдіру барысында сыпайылық пен әдептілікті ескермеу қаупі бар. Сыйластық, пікір алмасу мәдениеті мен сыпайылықты насихаттамай, интернетті қауіпсіз және достық атмосферамен қамтамасыз ету қиын болады.

Барлық жоғарыда айтылған мәселелер интернеттің қауіпсіздігіне тікелей әсер ететін факторлар. Олардың алдын алу мен шешу тек мемлекеттік құрылымдардың ғана емес, сонымен бірге қоғам, ата-аналар, білім беру ұйымдары, және әрбір жеке адамның жауапкершілігіне де байланысты. Интернетте қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін бірлескен әрекеттер мен атқарылатын жұмыстардың ауқымы кеңейтілгені жөн. Қазақстандағы интернеттің қауіпсіздігі туралы мәселелерді көтергенде, әлемдік тәжірибелерді ескеру мен тиімді шешімдер ұсыну маңызды.

Нәтижесінде, интернеттің қауіпсіздігі – бұл қазіргі заманның ең өзекті мәселелерінің бірі. Оны шешу үшін барлық мүдделі тараптардың ынтымақтастығы керек. Тек осылай ғана біз интернетте қауіпсіз орта қалыптастыра аламыз, және барлық адамдар саналы түрде интернетті қолдануға мүмкіндік алады.