Бүгінде қоғам күнде бір фейк жаңалықтың құрбаны болып жүргені рас. Ал медиа қызметкерлерінің бұл тараптан қателікке бой алдыруы тіпті сорақы деуге болады. Журналистің міндеті – шынайы ақпаратты жалған ақпараттан ажыратып, фактінің шынайылығын тексеріп, оны оқырмандарға не көрерменге еш бұрмалаусыз жеткізу
А.ТАҒЫБЕРГЕН, «Naqty aqparat» порталының редакторы:
– Дәл қазіргі ақпараттық кеңістікте қарайтын болсақ, бізге фактчекинг керек. Себебі қолына смартфон ұстаған әрбір әлеуметтік желіні қолданушының ақпаратты қолдан ұйымдастырып, қоғамдық пікір қалыптастыруға қауқары бар. Бірақ нақ ақпаратқа жетпей, жарты жолдан естіген «ақпараттар» өкінішке қарай оқырман үшін өтімді болып отыр. Себебі жеңіл әрі алып-қашпа мәтіндегі мессендждер тұтас аудиторияны жаулап алатынын практика дәлелдеп отыр. Дегенмен оның бәрі шыңдыққа негізделген деп айта алмаймыз. Ақпаратқа деген жауапкершіліктің жоқтығынан жалған ақпарат таратқан тұрғындар бізде де бар. Заң аясында жауапкершілікке тартылып та жатыр. Бұл өзгелердің аяғын тартып жүруіне жол салса дейсің.
Әрине, көрші Украина секілді «ақпараттық соғыстың» шырмауынан фактчекинг арқылы жол табу бізге әлі ерте. Себебі ақпараттың анық-қанығын, рас-өтірігін жіліктеп беретін фактчекинг бағыты Қазақстанда дамыған деп айта алмаймыз. Ал, аймақтарда фактчекинпен айналысатын орта жоқ. Сондықтан да бізде фактчекинг аса қажет деп бағанала бермейді. Бірақ түптің түбінде журналисті құтқаратын осы фактчекинг бағыты.
Тосқауылды қою ең әуелі заңмен реттеледі. Мұнан кейін әрбір оқырман, әрбір азамат медиа кеңістікте орны қалыптасқан БАҚ-тың мәліметіне, сарыжағал емес, дерекке негізделген ақпарат тарататын ресурсқа сенуі керек. Әрине, бұл тағы да оқырманның талғамына келіп тіреледі. Екінші тұсы – сауатты контентті қалыптастыруды күшейту керек. Қазіргі ең тиімді алгоритм осы.
А.БІТІМБАЙ
