Соңғы жылдары Түркістан облысында, Қазақстанның басқа да көптеген өңірлеріндегідей, қаржы пирамидаларына байланысты алаяқтық жағдайлары жиілеп кетті. Билік пен қаржы сарапшыларының көптеген ескертулеріне қарамастан, көптеген адамдар тез және оңай ақша уәде ететін алаяқтардың тұзағына түсуді жалғастыруда. Бұл схемалар көбінесе заңды инвестициялық жобалар ретінде жасырылады, бұл оларды қарапайым азаматтың тануын қиындатады. Қаржылық пирамиданы заңды бизнестен ажыратуға көмектесетін белгілерді білу арқылы Сіз жинақ ақшаңызды қорғай аласыз және қаржылық шығындардан аулақ бола аласыз.
Қазақстан Республикасы Қаржылық мониторинг агенттігі, азаматтарды, қаржы мәселесінде сергек болуға, өз қаражаттарын күмәнді қаржылық ұйымдарға салмауға шақырады. Барлық өңірлерде және әртүрлі форматта алаяқтық жобалар көбеюде.
Соңғы уақыттарда Интернет желісі арқылы «жалған қаржылық компаниялар» туралы ақпарат жиіледі. Еліміздегі ірі мұнай өндіруші «ҚазМұнайГаз», «ТеңізШевройл» сияқты, сонымен қатар «Байтерек Инвест», «Каспи банк» мемлекеттік цифрлық жобаларға ақшалай инвестиция жасау туралы ұсыныстар әлеуметтік желі бетін аралап жүр. Алаяқтар, елдің сенімін жаулау үшін, компаниялардың логотипін, танымал тұлғалардың бейнесін пайдалануда. Осы тектес жарнамалар шындыққа жанаспайтынын ескертеміз!
Қаржы пирамидасының негізгі белгілерінің бірі-ең төменгі тәуекелдермен жоғары кірістілік туралы уәде. Алаяқтар өздерінің инвестициялық ұсыныстары үлкен пайда әкелуге кепілдік беретін жаңа, перспективалы технологиялармен немесе бірегей нарықтық мүмкіндіктермен байланысты деп жиі айтады. Олар әлеуетті құрбандарды олардың ұсыныстары нақты бизнес-жобаларға негізделгеніне сендіру үшін күрделі терминдер мен кәсіби жаргондарды қолдана алады. Алайда, кірістілік шындық болу үшін тым жақсы болған кезде, ол қазірдің өзінде күдік тудыруы керек. Нақты инвестициялар әрқашан белгілі бір тәуекелдерді қамтиды және бірде-бір заңды компания тұрақты кірістерге кепілдік бере алмайды.
Тағы бір дабыл-жобаға жаңа қатысушыларды тартуға баса назар аудару. Көптеген қаржы пирамидаларында бар қатысушылардың кірістері жаңа қатысушылардың жарналарына тікелей байланысты. Алаяқтар құрбандарын достарын, туыстарын және таныстарын белсенді түрде тартуға ынталандырады, әр жаңа мүше үшін бонустар уәде етеді. Алайда, заңды инвестициялық жобаларда кірістер жаңа инвесторларды тартуға тәуелді емес екенін есте ұстаған жөн. Егер компания өз өнімін немесе қызметін дамытуға емес, мүшелер желісін кеңейтуге баса назар аударса, бұл пирамиданың белгісі болуы мүмкін.
Сондай-ақ компания қызметінің ашықтығына назар аудару маңызды. Заңды инвестициялық компаниялар өздерінің қызметі, қаржылық көрсеткіштері және басшылығы туралы ақпаратты ашық түрде ұсынады. Олар тұрақты аудиттен өтеді және заңнаманың барлық талаптарын орындайды. Олардан айырмашылығы, пирамидалар көбінесе нақты деректерді жасырады, кіріс көздерін ашпайды және жоба туралы толық ақпарат бермейді. Егер компания өз қызметі туралы сұрақтардан жалтарса немесе нақты болашағы жоқ жобаға ақша салуды ұсынса, бұл сақ болуға себеп болады.
Тағы бір маңызды мәселе — ақшаны алудың қиындығы. Қаржы пирамидалары көбінесе ақша алуға жасанды кедергілер тудырады, бұл қатысушыларды жинақтарын жүйеде мүмкіндігінше ұзақ қалдыруға мәжбүр етеді. Бұл шығарудың ең төменгі сомасына қойылатын талаптарға, өтінімдерді өңдеудің ұзақ мерзімдеріне немесе жоғары комиссияларға байланысты болуы мүмкін. Заңды инвестициялық жобаларда қаражат алу шарттары әдетте нақты көрсетілген және қатысушылар үшін қосымша қиындықтар туғызбайдыТағы бір маңызды мәселе — ақшаны алудың қиындығы. Қаржы пирамидалары көбінесе ақша алуға жасанды кедергілер тудырады, бұл қатысушыларды жинақтарын жүйеде мүмкіндігінше ұзақ қалдыруға мәжбүр етеді. Бұл шығарудың ең төменгі сомасына қойылатын талаптарға, өтінімдерді өңдеудің ұзақ мерзімдеріне немесе жоғары комиссияларға байланысты болуы мүмкін. Заңды инвестициялық жобаларда қаражат алу шарттары әдетте нақты көрсетілген және қатысушылар үшін қосымша қиындықтар туғызбайды. Егер Сіз ақшаңызды алуға тырысқанда қиындықтарға тап болсаңыз, бұл сіздің қаржылық пирамидамен күресіп жатқаныңыздың белгісі болуы мүмкін.
Компанияның заңдылығына ерекше назар аудару керек. Қаржы пирамидалары заңды бизнестің көрінісін жасау үшін жалған құжаттарды, жалған лицензияларды және басқа амалдарды қолдана алады. Ақшаны инвестицияламас бұрын, компанияда лицензиялар мен басқа да қажетті құжаттарды тексеріңіз. Заңды инвестициялық компаниялар тиісті мемлекеттік органдарда тіркелген және қызметтКомпанияның заңдылығына ерекше назар аудару керек. Қаржы пирамидалары заңды бизнестің көрінісін жасау үшін жалған құжаттарды, жалған лицензияларды және басқа амалдарды қолдана алады. Ақшаны инвестицияламас бұрын, компанияда лицензиялар мен басқа да қажетті құжаттарды тексеріңіз. Заңды инвестициялық компаниялар тиісті мемлекеттік органдарда тіркелген және қызметті жүргізу үшін барлық қажетті рұқсаттары бар. Егер компанияда лицензиялар болмаса немесе күмән тудырса, бұл жобадан бас тартуға үлкен себеп.
Компания басшылығының мінез-құлқы да маңызды фактор болып табылады. Қаржы пирамидаларында көшбасшылар жиі агрессивті әрекет етеді және сынға шыдамайды. Олар қатысушыларға қысым жасай алады, тез шешім қабылдауды талап етеді және ыңғайсыз сұрақтарға жауап бермейді. Егер компания басшылығы ашық диалогқа дайын болмаса немесе сіздің сұрақтарыңызға агрессивті түрде жауап берсе, бұл алаяқтықтың белгісі болуы мүмкін.
