Елімізде жалған ақпарат таратқандарға қылмыстық жауапкершілік көзделген. Заңгер Ержан Болатбектің айтуынша, қоғамдық тәртіпті бұзу, азаматтардың немесе ұйымдардың құқықтары мен заңды мүдделеріне, қоғамның, мемлекеттің заңмен қорғалатын мүдделеріне елеулі зиян келтіру қаупін төндіретін көрінеу жалған ақпарат таратқандар Қылмыстық кодексінің 274-бабымен жауапкершілікке тартылады.
«Қарапайым тілмен айтсақ, егер таратылған жалған ақпарат резонанс тудырып, қоғамға, азаматтарға зиян тигізу қаупін тудырса, онда ол қылмыс болады. Мысал ретінде апатты жағдайлар жайлы фейк ақпараттарды айтуға болады. Ондай ақпараттар қоғамда тұрақсыздық тудырып, түрлі негативті жағдайға алып келуі мүмкін. Осы қылмыс үшін азаматтар 1000 айлық есептік көрсеткіш мөлшеріндегі айыппұлдан бастап 7 жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға дейін жазалануы мүмкін», – дейді заңгер.
Заңгерден дәл осылай біле тұра жалған ақпарат таратып, адам санасын манипуляция жасағандар қандай жазаға тартылғанын да сұрадық. Жоғары соттың ақпараттық сервистеріне сәйкес, былтыр 274-бап бойынша сот 7 қылмыстық істі қараған.
2020 жылдың наурызында Сырдария ауданының азаматы WhatsApp желісіндегі түлектер чатына сол ауылдың басқа бір тұрғыны короновирусқа шалдыққаны туралы жалған ақпарат таратады. Нәтижесінде ауыл тұрғынын карантинге жатқызып, сынамалар алып, түрлі қолайсыздықтарға ұшырайды. Өзі туралы жалған ақпарат таратқанын білген адам полицияға арызданған. Қылмыскер үш жылға бас бостандығынан шектелді.
Дәл сол кезеңде Жезқазған қаласының медбикесі WhatsApp-та «Жезқазғанда үш адамда коронавирус шықты» деген ақпаратты таратқаны үшін бас бостандығынан үш жарым жылға шектелді.
«Ковидқа дейін осы бап бойынша істердің көбі түрлі апаттар жайлы фейк видеоларға қатысты еді. Мысалы, Семей қаласының азаматы YouTube желісіне тұрғын үйдің құлап жатқан видеосын жүктеп, ол оқиға жақында Семейде болғанын жазады. Ал шын мәнінде видео біраз жыл бұрын Ресейде болған апатқа қатысты еді. Нәтижесінде азамат бас бостандығынан шектелді», – дейді заңгер.
Дегенмен Қазақстанда жала жабу қылмыс болып саналмайды. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев ұлттық қоғамдық сенім кеңесінің екінші отырысында Қылмыстық кодекстің 130-бабы – «жала жабуды» қылмыс деп танымай, Әкімшілік кодекске ауыстыру туралы шешім қабылдаған еді.
