Қылмыстық және әкімшілік кодекс баптары.
Қазақстанда жалған ақпарат таратқандарға 20 АЕК сомасындағы айыппұл төлеуден бастап, 7 жылға бас бостандығынан айыруға дейінгі жаза көзделген.
Жалған ақпарат таратушылар қандай жазаға тартылады?
Қазақстанда жалған ақпарат таратқаны үшін 20 АЕК (айлық есептік көрсеткіш) сомасындағы айыппұл төлеуден бастап, 7 жылға бас бостандығынан айыруға дейінгі жаза көзделген.
Жалған ақпарат тарату 2015 жылы жаңа Қылмыстық кодексі қабылданғаннан кейін қылмыс түрінде (274-бапқа сәйкес) қарастырыла бастады. Жоғарғы соттың ақпараттық базасындағы мәліметтерге сенсек: 2015-2016 жылдары – 2 іс, 2017 жылы – 4 іс, 2018 жылы – 1 іс, 2019 жылы – 3 іс бойын.
«Қылмыс құрамының басты шарттарының бірі – таралған ақпараттың қоғамға, азаматтарға елеулі зиян келтіруі. Яғни, таралған ақпарат қоғамда резонанс тудыруы қажет. Істердің аздығынан сот практикасын да болжау қиын», – дейді заңгер Болатбек Ержан.
Мысалы, 2019 жылғы Арыс оқиғасына қатысты «4-сынып бастауыш мектебі» WhatsApp чатында жалған аудиожазба таратқаны үшін Арыс қаласының тұрғыны 3,5 жыл бас бостандығынан шектеу жазасына тартылды. Өз кінәсін толық мойындап, процессуалдық келісімге келгендіктен, оған бас бостандығынан айыру жазасы қолданылмады.
«2016 жылы жер мәселесіне қатысты митингілер кезінде осы оқиғаларға түк қатысы жоқ фотосуреттерді Facebook-те «Қызылорда қаласындағы митинг» деп жариялаған азамат 2 жылға бас бостандығынан шектеу жазасына тартылды. 2017 жылы YouTube сервисінде тұрғын үйлердің біреуі құлағаны жайлы видео таратқан Семей тұрғыны кінәсін мойындап, 2,5 жылға бас бостандығынан шектеу жазасына тартылды», – дейді Болатбек Ержан.
