Интернет-алаяқтары ғаламтор арқылы азаматтарды алдап түсірудің бірнеше амал-тәсілдерін қолданады. Олар әртүрлі кейіпте хабарласып, өздерінің дегендерінне жетуге тырысады. Мұндай жағдайда Түркістан облысының және барлық қазақстандық азаматтардың банктік карталарына, жинақтарына абай болып, күдікті көрінген кез-келген әрекеттерден аулақ болған жөн. Алдын ала алынатын ақымен/алдын ала төлем жасаумен байланысты алаяқтық. Төлем карталарын пайдалана отырып алдаудың түрлі тәсілдері бар.
Жәбірленушіден әлі көрсетілмеген қаржылық қызметтер үшін алдын ала төлем сұрайды. Жәбірленушілер көбінесе әртүрлі алымдарды алдын ала төлеу үшін транзакциялар қатарын жібереді. Жалпы әдістерге несие картасы, гранттар, несиелер, мұрагерлік немесе инвестиция кіруі мүмкін.
Мысал ретінде алаяқтықтың ең көп таралған әдістерін келтіреміз.
- Өнімді сатып алу. Адам сатуға қандай да бір тауар қояды. Оған әлеуетті сатып алушы қоңырау шалып, сатып алуға дайын екенін мәлімдейді және алдын ала төлем жасау үшін карта нөмірін сұрайды. Содан кейін қайтадан қоңырау шалып, ақша аударғанын растау үшін қажет SMS-хабарламадан кодты айтуды сұрайды. Сенімді сатушы кодты айтады және ештеңесіз қалады, өйткені бұл код алаяқтарға Интернет-банкинг паролін ауыстыруға және бөтен ақшаға қол жеткізуге мүмкіндік береді.
- Интернет-банкингті бұзу. Банк ретінде анықталатын нөмірден банктің қауіпсіздік қызметінің қызметкерлері ретінде қоңырау шалады. Олар біреу интернет-банкингте аккаунтты бұзуға немесе клиенттің атынан аударым жасауға тырысатынын хабарлайды және SMS-кодты немесе паспорттық деректерді немесе CVV/CVC-кодты (картаның артқы жағындағы үш таңбалы нөмір) сипаттауды сұрайды. Бұл ақпарат қылмысты болдырмау үшін қажет деп сендіреді. Бұл жағдайда психологиялық қысым көрсетіледі: егер айтылмаса, ақшаңыздан айырыласыз деп адамға ойлануға уақыт бермей, асықтырады. Әрі қарай схема бірінші әдіс сияқты болады.
- Жеңіс туралы хат. Электрондық мекен-жайға сіз автомобиль/ақша/гринкарт және т.б. ұтыс ойынына қатысушы болғанын хабарлайтын хат келіп, сауалнаманы толтыру ұсынылады. Осыдан кейін сізге жүлдені алуға дейін бірнеше қадам қалғанын хабарлайды, тек SMS-хабарлама жіберу, оған жауап алу және алынған кодты сауалнамаға енгізу қажет. Принцип бірдей. Жиі клиенттер ұрланған соманың шағын мөлшері үшін банкке және құқық қорғау органдарына өтініш жасамауды жөн көреді
- Шпиондық қосымшалар. Сізбен банк қызметкерлері ретінде байланысады және сіздің шотыңызда қандай да бір проблема бар екендігі туралы хабарлайды. Бұл ретте олар сізден ұялы телефонға арнайы қосымша орнатуды сұрайды, ол банк қызметкеріне қашықтан кіру мәселесін шешуге мүмкіндік береді. «Сізге тіпті бөлімшеге келудің қажеті жоқ, уақытыңызды үнемдейсіз», — деп сендіреді. Қосымша вирусты болып табылады: ол зиянкестерге интернет-банкингті пайдалана отырып, өзіңіздің мобильді құрылғыңызда енгізетін парольдерді қоса алғанда, телефондағы барлық деректерді береді. Осындай да болады, пайдаланушы қандай да бір қосымшаны өзі орнатады, мысалы, жеңілдіктер бертін мыс.
- Алаяқтық несие. Жеке кабинетке қолжетімділікті алу принципі жоғарыда сипатталған әдістермен бірдей. Қаскүнем қолжетімділікті алғаннан кейін, сіздің атыңызға несие рәсімдейді. Одан кейін ол қоңырау шалып, алған ақпаратты пайдалана отырып, өзін банк қызметкері ретінде таныстырады, алаяқтар сізге несие ресімдегенін хабарлайды, және бұл ақшаны алаяқтар алып қойғанға дейін қолма-қол ақшаға айналдыру қажеттігін айтады. Адам ақша алғаннан кейін, жалған қызметкер оның картасына барлық соманы жабуды кеңес береді-бұдан кейін несие өтеледі деп сендіреді. Әрине, ақша шотқа түскеннен кейін олар бірден жоғалады, себебі алаяқтардың жеке кабинетке рұқсаты бар.
