Мұндай оқиғаларды әлі де тізе беруге болады

Келес ауданында алаяқ 27 тұрғынға «банктен жеңілдетілген пайызбен несие алып беремін» деп уәде берген ол тұрғындардан 200 мың мен 1,5 миллион теңге аралығында қаражат талап етеді. Яғни несиенің 10 пайыздық үлесін сұраған. Сөйтіп, 27 тұрғын не несиені, не алдын-ала берген ақшаларын қайтара алмаған. Өздерінің алданғанын түсінген тұрғындар құзырлы органдарға шағымданып, нәтижесінде алаяқ құрықталды. Тағы бір дерек. Түркістан қаласында жұмыссыз әйел танысына «мемлекеттен қайтарымсыз несие алуға көмектесемін» деп 150 мың теңге көлемінде ақшасын алып, ізін суытады. Тексере келгенде оның осындай үш жайтқа қатысы бары дәлелденеді. Оларға келтірілген шығын 600 мың теңгені құраған. Созақтық тұрғын да танысына мемлекеттен қайтарымсыз несие алып беретінін айтып, одан 300 мың теңге ақша алған. Сөйтіп, оны бір жыл әуре еткен. Кейін оның осындай 3 жайтқа қатысы бары, жәбірленушілерге бір миллион теңгеден аса шығын келтіргені анықталды. Мұндай оқиғаларды әлі де тізе беруге болады.

ҚР Қылмыстық Кодексi 190-бабында «Алаяқтық»:

1. Алаяқтық, яғни бөтеннің мүлкін жымқыру немесе алдау немесе сенімді теріс пайдалану жолымен бөтен мүлiкке құқықты иемдену –
   мүлкі тәркіленіп, бір мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не сол мөлшерде түзеу жұмыстарына не алты жүз сағатқа дейінгі мерзімге қоғамдық жұмыстарға тартуға не екі жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

   2. Мынадай:

   1) адамдар тобының алдын ала сөз байласуымен;

   2) алып тасталды — ҚР 21.01.2019 № 217-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

   3) адам өзінің қызмет бабын пайдалана отырып;

   4) ақпараттық жүйені пайдаланушыны алдау немесе сенімін теріс пайдалану жолымен;

   5) мемлекеттік сатып алу саласында жасалған алаяқтық –

   мүлкi тәркiленiп, белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан үш жылға дейінгі мерзімге айыра отырып немесе онсыз, төрт мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не сол мөлшерде түзеу жұмыстарына не бір мың сағатқа дейінгі мерзімге қоғамдық жұмыстарға тартуға не төрт жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

   3. Мынадай:

   1) ірі мөлшерде;

   2) мемлекеттiк функцияларды орындауға уәкiлеттiк берілген адам не оған теңестiрiлген адам не лауазымды адам не жауапты мемлекеттік лауазымды атқаратын адам жасаған алаяқтық, егер ол өзінің қызмет бабын пайдалануымен ұштасса;

   3) екі немесе одан да көп адамға қатысты;

   4) бірнеше рет жасалған алаяқтық –

   мүлкi тәркiленіп, үш жылдан жеті жылға дейінгі мерзiмге бас бостандығын шектеуге не сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға, ал 2) тармақта көзделген жағдайларда, мүлкi тәркiленіп, белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан өмір бойына айыра отырып, жымқырылған мүліктің он еселенгеннен жиырма еселенгенге дейінгі мөлшерінде айыппұл салуға не үш жылдан жеті жылға дейінгі мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

   4. Осы баптың бiрiншi, екiншi немесе үшiншi бөлiктерiнде көзделген іс-әрекеттер, егер оларды:

   1) қылмыстық топ жасаса;

   2) аса iрi мөлшерде жасалса, –

   мүлкi тәркiленiп, белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан өмір бойына айыра отырып немесе онсыз, бес жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады делінген.