Өзіне-өзі қол жұмсаудың алдын алуды ұйымдастыру не үшін қажет?

Ең бастысы бала рухани жылылықты, оны басқалардың түсінуін, сөзін бөлмей тыңдауын, көмекті қажетсінетіндігін естен шығармаңыз. Сондықтан да алдын алу жұмыстарының негізгі мазмұны суицидті мінез-құлықты қалыптастыруына ықпал ететін әлеуметтік-психологиялық факторлардың ықпалын әлсірету болып табылады. Алдын алу  жұмыстарының мазмұнын құрайтын бөліктері:

1. Баланың күнделікті өмір, тұрмыстық және бос уақыты режимін, тәртібін айқын нақты ұйымдастыру.Суицидалды мінез-құлық белсенділігіне болжам жасау;
2. Сыныптастары, достары арасында, ата-анасымен, ұстазадарымен, ересектермен қарым-қатынасында дау-дамайлы жағдайлардың алдын алу. Суицидке бейімділік қаупі бар балаларды анықтау;
3. Білім беру ұйымдарында бала құқықтарының сақталуын жан-жақты қамтамасыз ету.Психологиялық күйзеліске ұшыраған балаларға дер кезінде көмек көрсету.
4. Мектепте психологиялық саулық және алдын алу іс-шараларын төмендегідей бағыттарда ұйымдастыру:

• жүйке-психикалық жағдайы тұрақсыз, өзгеріске ұшыраған, әлсіз балаларды ерте анықтау;
• баланың жас ерекшеліктеріне сәйкес физикалық және психикалық жүктемелерді тең бөлу;
• өз құрдастары, сыныптастары, ұжым мүшелері арасында аса эмоционалды қысымдық жағдаяттар болуының алдын алу.

Суицидті мінез-құлық терең күйзеліспен қатар жүретінін естен шығармау керек. Оның белгілерін алдын ала ересектер мен ата-аналар көре білуі, көмек беруі маңызды:

• зейінінің немесе айқын ойлау қабілетінің төмендеуі;
• әдетте жағымды көңіл-күй туғызатын жағдайларға да қызығушылығын немесе сезімін жоғалтуы;
• енжарлық танытуы, шаршай беруі, қозғалысы мен сөйлеуінің бәсеңдеуі;
• оқудағы жетістіктерінің төмендеуі;
• өзін толымсыз, ешкімге қажетсіз сезінуі, өзін-өзі сыйламауы;
• ұйқысының бұзылуы, ұйқысыздық немесе көп ұйықтауы;
• болашаққа жоспарының болмауы, өткенін жеккөрінішпен еске алуы;
• мақтау мен марапаттауды қалыпты қабылдай алмауы;
• ауыр мұң сезіміне берілуі, жиі жылауы;
• тамаққа тәбетінің артуы немесе тәбеті болмауынан салмақ жоғалтуы;
• өлім немесе өзіне-өзі қол жұмсаушылық туралы жиі ойлауы.

А.Маханбетова, педагогика ғылымдарының кандидаты