Банктің бұл жаңа қызметі бойынша адамдарды алдау жайттары да кездесуде. Алдымен адамдардың сеніміне кіріп алады да, сосын «келген парольді айтып берсеңіз» дейді. Парольді қолына алған алаяқ оның шотындағы ақшаның бәрін өзіне аударып алады немесе қолма-қол шешіп алады. Өткен жылы орын алған тағы бір мынадай ірі алаяқтық оқиғасын айта кетуге болады. Солтүстік Қазақстан облысында белгілі спортшы бар. Атын атамай-ақ қояйын. Сол жігіт қатерлі ісік ауруына шалдығып, дерті асқынған соң, анасы ұлының достарының қолдауымен әлеуметтік желіде көмек сұрау парақшасын ашады. Танымал жігітке алғашқыда көптеген қазақстандықтар парақшада көрсетілген реквизиті бойынша қаражат аударып, қол ұштарын бере бастайды. Содан 1 шілде күні белгісіз адам спортшының анасына телефон шалып: «Мен сізге көмек көрсетсем деймін. Қазір сізге «Halyk Bank»-тен код келеді, соны маған айтсаңыз, мен шотыңызға қомақты қаржы аударып жіберем», дейді. Біраздан кейін анасы өзіне келген SMS-хабарламадағы кодты жаңағы көмектесемін деген адамға айтып береді. Алаяқ кодпен ана кісінің интернет-банкингіне кіріп, ондағы халықтан жиналған 6 миллион 884 мың теңге қаражатты басқа шотқа аударып жіберген. Ал спортшының анасы көмектесем деп хабарласып жатқан адамдар көп болғандықтан, оған аса мән де бермеген. Шотын да тексермеген. Содан шілденің 4-і күні оған банктің қауіпсіздік қызметінен қоңырау шалынып: «1-і күні сіздің шотыңыздан басқа жаққа осынша сома аударылды. Оны білесіз бе?», деп сұрайды. Жалпы кез келген банкте осы секілді бірден қомақты сома аударымы жасалса, қауіпсіздік қызметі оның иесіне ескертіп отырады. Алаяққа алданғанын сол кезде барып білген спортшының анасы құқық қорғау органдарына арыз жазып, біздің қызметкерлердің табанды іздестіруінің арқасында М. есімді азамат ұсталып, өткен жылдың 23 желтоқсанында оған сот өкімі шықты. Енді ол 6 жыл 8 ай уақытын темір тордың арғы жағында өткізетін болды.
Интернет-дүкендермен байланысты алаяқтықтар да аз болып жатқан жоқ. Ғаламторда, әлеуметтік желілерде әртүрлі заттар, киім-кешек, телефон, басқа да тұрмыстық бұйымдарды арзан бағада сатамыз деп жарнамалап жататындар бар. Олардың арасында шынымен интернет арқылы сауда-саттық жасайтындармен қатар, алаяқтықпен айналысатындар да аз емес. Мысалы, соңғы кездері «iPhone» телефондарын өтірік жарнамалап: «5 телефон ғана қалды, негізі 260-300 мың тұрса, біз өз бағасына 180 мыңға береміз», деп қызықтырады. Соған алданғандар алаяқтарға «QIWI-әмиян» («QIWI-кошелек») арқылы ақшасын аударады. Міне, бұл енді банк арқылы емес, QIWI-әмиянмен жасалатын интернет-алаяқтықтың түрі. Біз тексеру барысында көбіне осындай QIWI-әмияндардың нөмірі шетелдерге тиесілі болып шығып жатады. Сондықтан жәбірленушіден арыз қабылдаған соң, қылмыскерді табу үшін, есепшот қай мемлекетке тиесілі болса, сол елдің құқық қорғау органдарымен хабарласып, бірлесіп жұмыс атқаратын боламыз.
Интернет-алаяқтықтың бір түрі – фишинг. Бұл – интернет пайдаланушының жеке мәліметтерін (логин мен пароль) жасырын алу. Қаскүнемдер алдымен танымал брендтердің немесе банктердің атынан жаппай электрондық хаттар таратады. Негізі, айта кететін нәрсе, электрондық адресіңізге өзіңізге қатысты емес, сіз білмейтін мекенжайлардан келген хаттарды ашпаған жөн, ашқан күннің өзінде ол жерде көрсетілген сілтемелерге кірудің қажеті жоқ. Ондайларды мүмкіндігінше сол келген бойында жойып отыру керек және міндетті түрде вирусқа қарсы бағдарламаларды қолданған жөн. Мысалы, сізге байланыс операторларының атынан осындай жалған хат келеді. Егер сол хаттың ішінде көрсетілген сілтемені бассаңыз болды, сіздің компьютеріңізге вирус кіріп кетуі мүмкін. Тіпті, вирус кірмесе де, сілтеменің ішінде «Қауіпсіздікті сақтау үшін логин мен пароліңізді қайта енгізіңіз немесе өзгертіңіз» деген сияқты жазу болады. Ол жерге өзіңіздің логиніңіз бен пароліңізді жазсаңыз – осы мәліметтеріңізді қаскүнемдердің қолына ұстаттыңыз деген сөз.
