Саяси және экономикалық билік сияқты ақпараттық саясат та қоғам тарапынан бақылау жүргізілуін қажет етеді. Мемлекеттік немесе қоғамдық бақылауды жүзеге асыратын арнайы органдардан өзге БАҚ пен қоғамдық трибуналарды азаматтардың мүддесіне сай пайдалану мен олардың кері әсерін болдырмауда тұрғындарды коммуникациялық (байланыстық) тәрбиелеу, әсіресе жастарды тәрбиелеу көмек береді. Батыстық демократияларда жастарды саяси коммуникациялыққа тәрбиелеу кең өріс алуда. Бұл әсіресе ел-жұрттың бұқаралық коммуникация-байланыс саласында сауаттылығы төмен және бұл жағдайды манипулятивтік мақсатта пайдалану мүмкіндігі зор Қазақстан сияқты посткеңістік кеңістіктегі елдерде қажет мәселе болып табылады. Тек әлемдік тәжірибе мен өзіндік қоғамдық-саяси мәселелерді негізге алып, бұқаралық коммуникация-байланыс саласындағы әртүрлі мәселелерді кешенді түрде шешу арқылы ғана бұл мемлекеттер саяси манипуляцияның әсер ету аясын тарылтып тиімді және өміршең демократияны жасай алады. Осылайша, жоғарыда айтылғандар негізінде қорытынды жасауға болады, саяси манипуляция дегеніміз – бұл өз мүдделеріне қайшы әрекет жасауға итермелеу мақсатында азаматтардың саяси санасы мен жүріс-тұрысына жасырын түрде басшылық жасау. Сонымен қатар, ол халықтың санасына саяси өмір жайлы иллюзиялық сенімдерді енгізуге бағытталған билік пен әртүрлі манипуляторлар пайдаланатын бұқараға психологиялық әсер етудің әдіс-тәсілдерінің жүйесі болып табылады. Сондықтан онымен ымырасыз және тиімді күрес жүргізу қажет. Ол үшін саяси манипуляцияға қарсы күрес пен оны шектеу жолдарын күшейте түсу қажет.
Р.Әбсаттаров, Абай атындағы ҚазҰПУ-дың Магистратура және PhD докторантура институтының саясаттану және әлеуметтік-философиялық пәндер кафедрасының меңгерушісі, философия ғылымдарының докторы, профессор.
